حدود دو ماه قبل با سفر حسن روحانی، مدیر جمهور، به جمهوری آذربایجان و امضای تفاهم نامه ای بین دو کشور جهت برداشت از میادین یکسان نفت و گاز، صحبت از «شکستن قفل خ
برداشت ثروت 120 میلیاردی تازه در خزر
عبارات مهم : ایران
حدود دو ماه قبل با سفر حسن روحانی، مدیر جمهور، به جمهوری آذربایجان و امضای تفاهم نامه ای بین دو کشور جهت برداشت از میادین یکسان نفت و گاز، صحبت از «شکستن قفل خزر» به میان آمد. وزیر نفت آن روزها خبر داده بود که «ایران جهت توسعه همکاری ها، راجع به دو بلوک مهم از دریای خزر تفاهم کرده تا بدون ورود به بحث رژیم حقوقی، همکاری را شروع کند و به این ترتیب، با توسعه این دو بلوک، به صورت 50 _50 از آنها برداشت خواهیم کرد». ولی اینکه این دو بلوک کدام هستند، هنوز هم مشخص نیست. با گذشت دو ماه از این رخداد بزرگ نفتی که پیش از خروج آمریکا از برجام رخ داده بود، هنوز خبر تازه ای از این تفاهم نامه به گوش نمی رسد.
برداشت ثروت 120میلیاردی تازه در خزر
با گسترش همکاری های تجاری و اقتصادی بین کشور عزیزمان ایران و این همسایه شمالی، کارشناسان این توصیه را مطرح می کنند که این همکاری می تواند به نفع کشور عزیزمان ایران تمام شود. اشتیاق جمهوری آذربایجان جهت برداشت نفت از نقاط مرزی یکسان با ایران، به گفته بعضی کارشناسان حکم «دست بالا» را جهت کشور عزیزمان ایران دارد؛ بنابراین کشور عزیزمان ایران می تواند در کنار دیگر همسایگانی که در حال ستاندن سهم خود از خزر هستند، با گام هایی نوپا قدم به میدان بگذارد و در کنار آن، از تحریم های احتمالی نیز گریزان باشد.
به تعبیری دیگر، کشور عزیزمان ایران با همکاری با جمهوری آذربایجان، می تواند شریک آذری خود را جهت مذاکره با شرکت های پیشرفته در حوزه برداشت از آب های عمیق، به میدان بفرستد تا از این طریق، بتواند تحریم ها را نیز دور بزند. علاوه بر آنکه سابقه مستثنا شدن بعضی همکاری ها با همسایگان شمالی در حوزه نفت و گاز، این امید را می دهد که باز هم می توان از چنگال تحریم ها با همکاری دوسویه با آذربایجان، رها شد. با این همه هنوز شرح بیشتری راجع به این توافق به میان نیامده و تلاش های «شرق» جهت دسترسی به محسن دلاویز، مدیرعامل شرکت نفت خزر هم بی نتیجه ماند. به نظر می رسد عدم پاسخگویی این مقام مسئول در روزهای پیش از تعطیلات، به واسطه آخرین تغییراتی است که علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت کشور عزیزمان ایران در آخرین روز غیرتعطیل این هفته ایجاد کرده هست؛ عوض کردن مدیرعامل شرکت نفت خزر و جایگزینی علی اصولی با دلاویز جهت این پست. بنابراین در این زمینه نظر دو کارشناس را جویا شدیم.
حدود دو ماه قبل با سفر حسن روحانی، مدیر جمهور، به جمهوری آذربایجان و امضای تفاهم نامه ای بین دو کشور جهت برداشت از میادین یکسان نفت و گاز، صحبت از «شکستن قفل خ
120 میلیارد بشکه نفت در دل خزر
قادر خوش حالی وند، کارشناس انرژی حوزه خزر که پیش تر مسئولیت میز نفت خزر را در اداره کل برنامه ریزی راهبردی معاونت برنامه ریزی وزارت نفت برعهده داشت، در گفت وگو با «شرق» با بیان اینکه تاکنون اطلاعات متفاوتی از میزان ذخایر نفت و گاز دریای خزر ارائه شده است هست، می گوید: براساس اطلاعات به دست آمده از میادین و بلوک های شناسایی شده است و اظهارنظر مقامات رسمی پنج کشور حاشیه دریای خزر، ذخایر احتمالی نفت خام و گاز طبیعی این پهنه به ترتیب 120 میلیارد بشکه و 13 تریلیون مترمکعب برآورد می شود.
او در بیان چرایی توجه نکردن کشور عزیزمان ایران به نفت دریای خزر می گوید: چشم انداز روشن زیاد کردن تولید نفت و گاز کشورهای حاشیه دریای خزر و موقعیت خاص این منطقه در دسترسی به بازارهای مصرفی اروپا و آسیا، دولت های مزبور را بر آن داشته است که با گسترش فعالیت های اکتشاف، توسعه و تولید نفت خام و گاز طبیعی از پتانسیل موجود در جهت اصلاح اوضاع اقتصادی خود بهره مند شوند. در کشور عزیزمان ایران به لطف منابع سرشار نفت و گاز در جنوب و البته شرایط سخت تولید با توجه به عمق زیاد آب دریای خزر در بخش ایران، تا سال های اخیر توجهی به توسعه میادین این دریا نشده بود.
برداشت ثروت 120میلیاردی تازه در خزر
به گفته او، در سال های گذشته بر حضور مؤثر و حداکثری در دریای خزر (با توجه به حضور گسترده همسایگان شمالی)، سیاست توسعه منابع انرژی دریای خزر در دستور کار قرار گرفته و فعالیت در این دریا با سرعت مناسبی پیش رفت ولی همواره پرسشها تکنولوژیکی و تعیین نشدن رژیم حقوقی دریای خزر از جمله چالش های پیش روی فعالیت در این دریا به شمار می رفته است.
وقتی از او راجع به اهمیت همکاری کشور عزیزمان ایران با همسایگان شمالی می پرسم، می گوید: باوجود فعالیت گسترده همسایگان شمالی در دریای خزر و حضور شایان توجه شرکت های خارجی ولی فعالیت دو کشور همسایه یعنی جمهوری آذربایجان و ترکمنستان به علت وجود مرزهای دریایی با کشور عزیزمان ایران اهمیت بالاتری داشته و به همین علت ارائه راهکارهای توسعه همکاری های چندجانبه در اولویت قرار دارد. خوش حالی وند در بیان چرایی عدم همکاری های مشخص با این دو همسایه توضیح می دهد: دو کشور جمهوری آذربایجان و ترکمنستان بر سر مالکیت حوزه دریایی نفتی کپز (سردار) مناقشات شایان توجهی دارند و در جنوب نیز هنوز میادین نفت و گاز مورد مناقشه تعیین وظیفه نشده اند.
حدود دو ماه قبل با سفر حسن روحانی، مدیر جمهور، به جمهوری آذربایجان و امضای تفاهم نامه ای بین دو کشور جهت برداشت از میادین یکسان نفت و گاز، صحبت از «شکستن قفل خ
در سمت شرق و در مرز یکسان آبی کشور عزیزمان ایران و ترکمنستان بیش از چهار بلوک دریایی از سوی ترکمنستان تعریف و به یک شرکت روسی واگذار شده است که این بلوک ها مورد مناقشه کشور عزیزمان ایران هست؛ بنابراین فعالیت در آنها به حالت تعلیق درآمده هست. در سمت غرب نیز میادین دریایی مورد مناقشه با جمهوری آذربایجان در بلاتکلیفی به سر می برد.
این کارشناس انرژی با اشاره به امضای تفاهم نامه کشور عزیزمان ایران و جمهوری آذربایجان جهت برداشت نفت و گاز از خزر می افزاید: در فروردین امسال دو کشور کشور عزیزمان ایران و جمهوری آذربایجان راجع به فعالیت یکسان در میادین دریایی خزر، به خاص عملیات اکتشاف و توسعه در بلوک بزرگ البرز (الو) به توافق رسیدند که حرکتی امیدوارکننده در جهت کم کردن تنش های سیاسی در دریای خزر و نهایی بر عدم توسعه منابع انرژی این بخش از بستر دریای مزبور و حفظ منافع ملی کشور قلمداد می شود.
محدودیت های تکنولوژیکی کشور عزیزمان ایران در خزر
برداشت ثروت 120میلیاردی تازه در خزر
او به بااهمیت ترین مسئله کشور عزیزمان ایران در برداشت نفت و گاز از دریای خزر اشاره کرده و می گوید: مهم ترین مانع توسعه میادین ایرانی دریای خزر، محدودیت های تکنولوژیکی است و این در حالی است که کشور جمهوری آذربایجان با سابقه طولانی همکاری با شرکت های بین المللی نفت و گاز، از توانمندی بالایی در تسریع فعالیت توسعه این میادین برخوردار هست. درحال حاضر بالغ بر 22 شرکت بین المللی در بخش دریایی جمهوری آذربایجان فعالیت دارند که با گسترش همکاری های دو کشور، امکان بهره مندی کشور عزیزمان ایران از توان فنی و مالی آنها در توسعه میادین یکسان واقع در آب های عمیق دریای خزر فراهم خواهد شد. خوش حالی وند با مستثنا کردن کشور عزیزمان ایران در توضیح پیش رو ادامه می دهد: در این میان، با وجود آنکه مناطق وسیع اکتشاف نشده خشکی در منطقه آسیای میانه و قفقاز وجود دارد، ولی کشورهای ساحلی منطقه به جز ایران، کارها گسترده ای را در جهت اکتشاف و تولید با همکاری و همکاری شرکت های بزرگ بین المللی صورت داده اند. این در حالی است که هنوز رژیم حقوقی جامعی جهت این دریا تعریف نشده هست، ولی کشورهای همسایه شمالی، سال ها پیش از کشور عزیزمان ایران فعالیت اکتشاف و تولید نفت و گاز خود را در دریای خزر شروع کرده اند.
سهم بندی بدون یکی از اعضا
این کارشناس با اشاره به مسئله حقوقی در دریای خزر می گوید: با توجه به ضعف مالی و فنی کشورهای حاشیه ای و همچنین نیازمندی به سرمایه گذاری و تکنولوژی پیشرفته، بدیهی است پای شرکت های بین المللی به منطقه خزر باز می شود؛ به طوری که علاوه بر شرکت های دولتی، هم اکنون بالغ بر 35 شرکت بین المللی در عملیات اکتشاف، توسعه و تولید نفت و گاز از میادین دریای خزر حضور دارند. توصیه درخور توجه در حوزه فعالیت نفت و گاز در دریای خزر، تقسیم وظایف و منافع بدون حضور کشور عزیزمان ایران است.
همه به جز ایران
او با اشاره به فعالیت هریک از کشورها در بهره برداری از دریای خزر تصریح می کند: در بخش شمالی، دو کشور قزاقستان و روسیه با انجام توافق های لازم، بستر دریا را بین خود تقسیم کرده و با ساختارهای توافق شده، توسعه میادین آن بخش از دریای خزر را دنبال می کنند. قزاقستان بیش از 23 بلوک دریایی تازه را جهت عرضه به شرکت های معتبر بین المللی آماده کرده و روسیه نیز فعالیت های اکتشاف و توسعه خود را (که از دو دهه پیش شروع کرده بود) در سال 2010 و با تولید از میادین خود به نتیجه رساند تا از مسابقه ایجادشده در دریای خزر جا نماند. در بخش میانی نیز کشور روسیه در توافق با جمهوری آذربایجان، مرزهای آبی را مشخص کرده و کار توسعه میادین یکسان را به شرکت های بهره بردار روسی سپرده اند. اکنون جمهوری آذربایجان تقریبا همه نفت و گاز خود را از بخش دریای خزر تولید می کند و تنها تولید را در بعضی از میادینی که بر سر آنها با کشور عزیزمان ایران مناقشه دارد، متوقف کرده هست. کشور ترکمنستان نیز با تقسیم بخش دریای خزر خود به 32 بلوک، واگذاری آنها به شرکت های بین الملی را شروع کرده هست. در شرق دریای خزر، به علت آنکه بلوک های دریایی ترکمنستان در مرحله توسعه قرار دارند، امکان همکاری شایان توجه کشور عزیزمان ایران در فرایند توسعه میادین دریایی با حضور شرکت های خارجی زیاد فراهم هست. موفقیت در این فرایند نیز در گرو حمایت سیاسی از شرکت های داخلی در عرصه همکاری های بین المللی خواهد بود.
تمرین در خزر
او در ادامه با اشاره به اشتیاق جمهوری آذربایجان جهت همکاری کشور عزیزمان ایران در برداشت نفت از خزر، می گوید: جمهوری آذربایجان چند میدان خود را در نزدیکی مرز کشور عزیزمان ایران و آذربایجان که محل مناقشه هست، توسعه نداده هست. چندبار هم اقدام به توسعه کرد و آن را به شرکت های بین المللی واگذار کرد، ولی با تصویر العملی که کشور عزیزمان ایران نشان داد، از توسعه آن صرف نظر کرد. بااین حال این کشور به این نفت نیاز دارد و به همین علت به کشور عزیزمان ایران پیشنهاد همکاری داده هست. از سویی کشور عزیزمان ایران نیز در برابر به تکنولوژی برداشت نفت از آب های عمیق نیاز دارد و به علت همین تقاضای دوطرفه، تفاهم نامه برداشت نفت از دریای خزر بین دو کشور منعقد شد. محل برداشت نیز دقیقا روی مرز محل مناقشه بین دو کشور است و به نظر می رسد روی آن نیز به توافق رسیده ایم که جهت انعقاد قرارداد در حال مذاکره هستیم.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه تاکنون در برداشت نفت از میادین یکسان با همسایگانمان همکاری یکسان نداشته ایم، می افزاید: به همین علت این همکاری یکسان می تواند تجربه خوبی جهت همکاری های بعدی کشور عزیزمان ایران با عراق، عربستان، قطر و دیگر کشورهایی که با آنها میادین یکسان داریم، باشد. هرچه همکاری های تجاری و اقتصادی با همسایگان را گسترش دهیم، به نفع کشور عزیزمان ایران خواهد بود و چه بهتر که روی موضوعی توافق کنیم که جمهوری آذربایجان به آن نیاز دارد و می تواند بااهمیت ترین محور مذاکرات کشور عزیزمان ایران و جمهوری آذربایجان باشد. خوش حالی وند با بیان اینکه همکاری کشور عزیزمان ایران و آذربایجان وقت بسیار خوب و موقعیتی استثنائی هست، ادامه می دهد: جمهوری آذربایجان یک میلیون بشكه نفت تولید می کند و برایش تولید نفت صد هزار بشکه تعیین کننده هست. به همین علت کشور عزیزمان ایران می تواند شرایط دلخواه خود را در قرارداد بگنجاند و به نوعی می توان گفت دست اوج در این قرارداد با کشور عزیزمان ایران هست، ولی همه اینها بسته به فضای سیاسی خواهد بود. از طرفی چون علاقه از سوی آذری هاست، از طریق راه هایی مانند جوینت فنچر با آذربایجان، طرف آذری مي تواند با شرکت های غربی مذاکره کند و به این ترتیب از چنگال تحریم ها رها شویم.
وقت سازی آذری ها جهت ایران
حسین آفریده، مدیر دانشکده مهندسی انرژی و فیزیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در گفت وگو با «شرق» با بیان اینکه اکنون وقت مناسبی جهت برداشت نفت از دریای خزر هست، می گوید: کشور عزیزمان ایران تاکنون از خزر برداشت نکرده، درحالی که همسایگان برداشت کرده اند و این باعث می شود وقت را از دست بدهیم. آفریده با بیان اینکه بخش مربوط به کشور عزیزمان ایران در طرف عمیق دریای خزر هست، می افزاید: این مسئله برداشت ما را از خزر سخت تر می کند. این همکاری و تفاهم نامه امضاشده مي تواند یک گام رو به جلو جهت برداشت از بخش عمیق دریای خزر باشد. مدیر سابق کمیسیون انرژی مجلس در ادامه به مسئله تحریم های اعمال شده است علیه کشور عزیزمان ایران اشاره کرده و می گوید: اکنون که احتمالا کشور عزیزمان ایران در جذب سرمایه گذاری خارجی مجددا دچار مسئله خواهد شد، برداشت از یک میدان یکسان بین کشور عزیزمان ایران و جمهوری آذربایجان از آنجا که پروژه یکسان هست، می تواند این بستر را فراهم کند که آذری ها با سرمایه گذار خارجی وارد مذاکره شوند.
به گفته او، سیاست خارجی در هر وقت و مکاني باید متفاوت باشد و اکنون شرایط بسیار مناسبی است که به دنبال شریکی در خزر باشیم و نباید این وقت را از دست بدهیم.
شرق
واژه های کلیدی: ایران | فعالیت | میادین | همکاری | ایرانی | دریایی | دریای خزر | آذربایجان | آذربایجان
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
